Temat 51: Rytownik pospolity oraz czterooczak świerkowiec -biologia.

Rytownik pospolity — Pityogenes chalcographus, rząd: Chrząszcze (Coleoptera), rodzina: Kornikowate (Scolytidae)

Morfologia. Długość ciała tego kornika wynosi około 2 mm; ubarwienie brązowe o miedzianym połysku. Na pokrywach widoczne są trzy ostre ząbki.

Biologia. Wiosną samice drążą chodniki macierzyste rozchodzące się gwiazdkowato od komory godowej, w liczbie od 3 do 7. Chodniki larwalne wyraźnie zarysowane są w łyku. Przepoczwarczenie następuje zwykle na pograniczu łyka I drewna.

Znaczenie gospodarcze. Rytownik pospolity zasiedla przede wszystkim wierzchołkowe partie drzew i gałęzie, ale w drzewostanach młodszych opanowuje niekiedy drzewa na całej długości.

Zapobieganie polega na przestrzeganiu zasad higieny lasu i prowadzeniu we właściwym czasie cięć pielęgnacyjnych. Kornik ten zwalczany jest zazwyczaj jednocześnie z kornikiem drukarzem za pomocą drzew pułapkowych. W drągowinach i młodnikach można wykładać pułapki wyłącznie na rytownika pospolitego. Konieczne jest przy tym opryskiwanie lub spalanie zasiedlonych gałęzi i wierzchołków.

Czterooczak świerkowiec — Polygraphus polygraphus, rząd: Chrząszcze (Coleoptera), rodzina: Kornikowate (Scolytidae)

Morfologia. Chrząszcz jest szary, o pokrywach matowych, osiąga długość do 3 mm. Każde oko podzielone jest jakby na dwie części.

Biologia. Rójka odbywa się w maju. Chodniki macierzyste ułożone są na strzale poprzecznie. Chodniki larwalne przebiegają na różnych głębokościach w łyku oraz dotykają do drewna (rys. 230). Żer uzupełniający młodych chrząszczy odbywa się w przedłużeniu chodników larwalnych. W różnych porach roku w żerowiskach można spotkać jednocześnie różne stadia rozwojowe owada.

Znaczenie gospodarcze. Czterooczak świerkowiec zasiedla przeważnie drzewa młodszych oraz średnich klas wieku, zwłaszcza znajdujące się w drugim piętrze. Do masowych pojawów dochodzi w drzewostanach osłabionych działaniem opieńki miodowej i korzeniowca wieloletniego oraz na terenach o zakłóconych stosunkach wodnych, np. wskutek suszy. W Polsce środkowej, w Świerczynach sztucznego pochodzenia, czterooczak często powoduje duże szkody.                     

Zapobieganie polega na przestrzeganiu zasad higieny lasu oraz terminowym prowadzeniu cięć pielęgnacyjnych i sanitarnych. W celu zwalczania tego kornika wykłada się drzewa pułapkowe i usuwa drzewa zasiedlone na pniu lub opryskuje się je insektycydami o działaniu kontaktowym. Ze względu na to, że owady przebywają na różnych głębokościach łyka i w korze, po okorowaniu drzew zasiedlonych kora (wraz z łykiem) musi być zniszczona.

Źródło: Podręcznik: “Ochrona lasu” dla techników leśnych.