Temat 38: ” Rynnica topolówka (Melasoma populi) i białka wierzbówka (Leucoma salicis)- biologia gatunków”.

Rynnica topolówka – Melasoma populi, rząd: Chrząszcze (Coleoptera), rodzina: Stonkowate (Chrysomelidae)

Morfologia. Jest to owalny, wypukły chrząszcz o długości ciała 8-12mm, z czerwonymi pokrywami o zaczernionych końcach i czarnogranatowym przedpleczu. Wyrośnięte larwy są kształtu wrzecionowatego, o brudnobiałym zabarwieniu, z czarnymi brodawkami na poszczególnych segmentach ciała. W przypadku podrażnienia owada z brodawek tych wydziela się lepka substancja o charakterystycznym zapachu migdałów.

Biologia. Chrząszcze pojawiają się w maj i natychmiast przystępują do żeru na liściach, w których wygryzają otwory lub zatoki. Uszkadzają także korę na pędach oraz pączki. Samice składają owalne, żółtopomarańczowe jaja na dolnej stronie liści w liczbie od kilkunastu do kilkudziesięciu. Larwy początkowo szkieletyzują liście, następnie wygryzają w nich otwory. Przepoczwarczenie następuje zwykle na stronie spodniej liścia. Cały cykl rozwojowy trwa około półtora miesiąca. Rynnica topolówka ma 2 lub 3 generacje w roku. Zimują chrząszcze w ściółce lub w opadłych liściach.

Znaczenie gospodarcze. Rynnica ma mało wrogów naturalnych. Licznie występuje w matecznikach, szkółkach i młodych plantacjach topolowych, plantacjach wierzb koszykarskich oraz w nalotach osiki, a także na pędach wyrastającychz pniaków po ściętych drzewach. W przypadku występowania na pojedynczych drzewach rynnicę można zwalczać przez zbieranie chrząszczy lub otrząsanie ich i niszczenie. Na większych powierzchniach owada tego zwalcza się za pomocą insektycydów o działaniu kontaktowym. Często jednocześnie z rynnicą topolówką występuje bardzo podobna do niej, tylko nieco mniejsza i bez ciemno zabarwionych końców skrzydeł – rynnica ceglasta (Melasoma tremulae). Biologia obu gatunków jest bardzo podobna, metody zwalczania takie same.

Białka wierzbówka – Leucoma salicis, rząd: Łuskoskrzydle (Lepidoptera), rodzina: Brudnicowate (Lymantriidae)

Morfologia. Atlasowobiały motyl o rozpiętości skrzydeł 40—50 mm. Wyrośnięte brunatne gąsienice są silnie owłosione i charakteryzują się istnieniem żółtych lub białych, czarno obrzeżonych plam wzdłuż grzbietu.

Biologia. Lata w czerwcu i lipcu w godzinach wieczornych. Samice składają jaja przeważnie na pniach drzew, w złożach pokrytych białą, piankowatą wydzieliną. Zimują jaja lub młode gąsienice. Wiosną gąsienice początkowo szkieletyzują liście, z czasem żer ich staje się coraz bardziej intensywny i na drzewach niejednokrotnie pozostają tylko resztki blaszki liściowej w pobliżu ogonka liściowego. Gąsienice przepoczwarczają się w luźnych oprzędach na pniach drzew, na gałązkach i w ich rozwidleniu; generacja jednoroczna.

Znaczenie gospodarcze. Białka wierzbówka jest często spotykanym szkodnikiem przydrożnych zadrzewień topolowych i wierzbowych. Niekiedy ogałaca z liści drzewa na plantacjach topolowych oraz na plantacjach wierzb koszykarskich, przyczyniając się do osłabienia roślin żywicielskich oraz zmniejszenia przyrostu masy drzewnej.

W przypadku masowego występowania białkę wierzbówkę zwalcza się insektycydami biologicznymi. Zabiegi stosuje się na stadium młodocianej gąsienicy.

Źródło: Podręcznik: “Ochrona lasu” dla techników leśnych.