Rak modrzewia — Lachnellula willkommii i Rak jodły – Melampsorella caryophyllacearum – objawy i przebieg choroby.

Rak modrzewia — Lachnellula willkommii (Trichoscyphella willkommii=Dasyscypha willkommii), klasa: Workowce (Ascomycetes).

Występowanie. Choroba występuje przede wszystkim na modrzewiu europejskim w każdym wieku, jednak najgroźniejsza jest dla młodych drzew.

Objawy i przebieg choroby. Grzyb powoduje lokalne zniekształcenia i otwarte rany na gałęziach i strzałach drzew. Młodsze pędy mogą w wyniku porażenia obumierać. Zarodniki infekują młode pędy przez blizny po łuskach pączków lub igłach, skąd grzybnia wnika do żywych tkanek kory i powoduje początkowo lokalną nekrozę. Procesowi zamierania kory sprzyja działanie mrozu. Porażone jednoroczne pędy najczęściej zamierają. Rak na gałęziach rozwija się przez kilka lat, później chore gałęzie odpadają w procesie naturalnego oczyszczania się strzał, jednak grzyb nadal rozwija się saprofitycznie w martwych gałęziach, wytwarzając liczne owocniki. Raki strzał powstają wówczas, gdy rak na gałęzi jest umiejscowiony blisko strzały i grzybnia przeniknie do kory strzały. Raki strzał zmniejszają przyrost i obniżają jakość drewna, a także ułatwiają infekcję grzybom rozkładającym drewno, ponadto w miejscach osłabionych przez raka często następuje złamanie przez wiatr. Owocniki w postaci żółtopomarańczowych apoteciów, wielkości 1-4 mm, mogą występować przez cały rok na martwej korze raków i na martwych gałęziach.

Warunki sprzyjające. Różne gatunki modrzewia wykazują różną odporność na tę chorobę. Podatność na raka zależy też w dużej mierze od pochodzenia modrzewi. Duży wpływ na występowanie raka modrzewia mają warunki klimatyczne. Rozprzestrzenianiu grzyba sprzyja stagnujące wilgotne powietrze, zwłaszcza wiosną i jesienią. Choroba występuje przede wszystkim na nizinach i w niższych partiach gór.

Zapobieganie. Ochrona modrzewia przed rakiem polega na doborze odpornych gatunków modrzewia, odpowiedniego pochodzenia, wyborze odpowiednich siedlisk i usuwaniu chorych drzew.

Rak jodły – Melampsorella caryophyllacearum, klasa: Podstawczaki (Basidiomycetes)

Występowanie. Jest to bardzo groźna choroba występująca na jodle w każdym wieku.

Objawy. Najbardziej charakterystycznym objawem są czarcie miotły na gałęziach i strzale. Czarcie miotły odznaczają się pionowym wzrostem, gęstymi gałązkami i żółtozieloną barwą igieł. Drugim objawem choroby jest zgrubienie gałęzi lub strzały w miejscu występowania czarciej miotły, które w rezultacie może prowadzić do powstania otwartych raków

Przebieg choroby. Wiosną zarodniki podstawkowe infekują korę młodych pędów jodły. W następnym roku grzybnia wzrasta podczas rozwoju pączka w młody pęd, powodując jego pionowy wzrost i gęste rozgałęzianie się. Grzybnia wnika również do igieł, uniemożliwiając ich normalny rozwój. Igły są mniejsze i zawierają mniej chlorofilu, a na dolnej stronie pojawiają się najpierw spermogonia, a wczesnym latem ecydia w postaci czarki. Pod koniec lata igły opadają wraz z pasożytem, jednak grzybnia w korze nie zamiera i w następnych latach cykl wytwarzania stadium wiosennego się powtarza. Czarcie miotły mogą żyć wiele lat i osiągać znaczne rozmiary. W ciągu lata ecydiospory infekują drugich gospodarzy (rośliny z rodziny goździkowatych), na których rdza wytwarza najpierw stadium letnie, a następnie zimowe, które na wiosnę wytwarza zarodniki podstawkowe, infekujące jodłę.

Zwalczanie. Skutecznych sposobów zwalczania raka jodły dotychczas nie znamy i dlatego ogranicza się ono do wczesnego usuwania drzew z widocznym rakiem strzały.