40. Temat: “Stosowanie środków przymusu bezpośredniego.”
Stosowanie środków przymusu bezpośredniego
Na podstawie art. 47 ust. 3 ustawy o lasach strażnicy leśni są upoważnieni do użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego określonych w ustawie z 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Ustawa ta ponadto określa zasady użycia i wykorzystania środków przymusu bezpośredniego oraz dokumentowanie tego użycia i wykorzystania.
Katalog środków przymusu bezpośredniego obejmuje:
– siłę fizyczną w postaci technik transportowych, obrony, ataku oraz obezwładniania;
– kajdanki zakładane na ręce;
– pałkę służbową;
– psa służbowego;
– chemiczne środki obezwładniające w postaci ręcznych miotaczy substancji obezwładniających;
– przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
Strażnik leśny może użyć środka przymusu bezpośredniego lub go wykorzystać wyłącznie do realizacji zadań ustawowych.
Przez użycie środka przymusu bezpośredniego należy rozumieć zastosowanie takiego środka wobec osoby.
Natomiast wykorzystanie środka przymusu bezpośredniego oznacza zastosowanie go wobec zwierzęcia albo w celu zatrzymania, zablokowania lub unieruchomienia pojazdu, a także pokonania przeszkody.
Strażnicy leśni są upoważnieni do użycia lub wykorzystania środków przymusu w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z następujących działań:
– wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym poleceniem;
– odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby;
– przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność strażnika leśnego lub innej osoby;
– przeciwdziałania niszczeniu mienia;
– ujęcia osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;
– zatrzymania osoby, udaremnienia jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;
– pokonania biernego oporu;
– pokonania czynnego oporu;
– przeciwdziałania czynnościom zmierzającym do autoagresji.
Środki przymusu bezpośredniego, a mianowicie: siłę fizyczną, pałkę służbową, ręczne miotacze substancji obezwładniających oraz przedmioty przeznaczone do obezwładniania za pomocą energii elektrycznej można wykorzystać także wobec zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu strażnika leśnego lub innej osoby .
Środków takich strażnik leśny może użyć po uprzednim bezskutecznym wezwaniu osoby do zachowania się zgodnego z prawem i po uprzedzeniu jej o zamiarze użycia tych środków.
Powyższej zasady nie stosuje się, gdy:
– występuje bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby;
– zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla dobra chronionego prawem, a środków przymusu bezpośredniego używa się prewencyjnie.
Środków przymusu bezpośredniego używa lub wykorzystuje się w sposób niezbędny do osiągnięcia celu, proporcjonalnie do stopnia zagrożenia, wybierając środek o możliwie najmniejszej dolegliwości. Używa się lub wykorzystuje się je w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę. Od ich zastosowania należy odstąpić, gdy cel został osiągnięty . W wypadku, gdy uzasadniają to okoliczności zdarzenia, uprawniony może użyć jednocześnie więcej niż jednego środka przymusu bezpośredniego lub wykorzystać jednocześnie więcej niż jeden taki środek .
Środki przymusu bezpośredniego stosować należy z zachowaniem szczególnej ostrożności, uwzględniając ich właściwości oraz stan osoby, wobec której ma być użyty.
Gdy w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie osoby lub inne objawy zagrożenia życia lub zdrowia, uprawniony udziela niezwłocznie pierwszej pomocy lub zapewnia wezwanie takiej pomocy .
Jeśli nastąpiło zranienie osoby lub zagrożenie życia lub zdrowia albo śmierć, zranienie albo śmierć zwierzęcia, bądź zniszczenie mienia, to uprawniony:
– zabezpiecza miejsce zdarzenia, także przed dostępem osób postronnych;
– ustala świadków zdarzenia;
– powiadamia o zdarzeniu właściwego przełożonego lub służbę dyżurną.
Strażnik leśny użycie i wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego obowiązkowo dokumentuje w notatce i przekazuje ją przełożonemu, gdy skutkiem tego użycia lub wykorzystania było zranienie osoby lub wystąpienie innych widocznych objawów zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby lub jej śmierć, zranienie lub śmierć zwierzęcia albo zniszczenie mienia .W innym wypadku użycie i wykorzystanie środka przymusu bezpośredniego strażnik leśny może udokumentować w notatniku służbowym. Na sposób zastosowania środków przymusu bezpośredniego przysługuje zażalenie do prokuratora