Holenderska choroba wiązu, powoduje ją grzyb — Ceratocystis ulmi

Holenderska choroba wiązu, powoduje ją grzyb — Ceratocystis ulmi, klasa: Workowce (Ascomycetes)

Choroba jest znana jako choroba naczyniowa wiązu lub grafioza wiązu.

Występowanie. Choroba występuje pospolicie na wiązach w każdym wieku.

Objawy i przebieg choroby. Główne objawy choroby stanowi więdnięcie i zamieranie gałęzi. Choroba może mieć przebieg ostry, przy którym drzewa zamierają w ciągu jednego roku lub dwóch lat, albo przewlekły, podczas którego choroba objawiająca się prześwietlonymi koronami trwa wiele lat, a nawet zdarzają się wypadki, że drzewo wraca do zdrowia. Ostry przebieg występuje częściej u młodszych drzew (do 30 lat), natomiast przewlekły u drzew starszych. Na przekroju poprzecznym porażonych pędów są widoczne gołym okiem ciemne punkciki, rozmieszczone koncentrycznie, na przekroju podłużnym zaś kreski. Przyczyną przebarwień w drewnie są rozwijające się w naczyniach strzępki grzybni i zarodniki. Pod wpływem grzyba wytwarzają się w naczyniach wcistki zatykające naczynia i odcinające dopływ soków od korzeni do korony.

Rozprzestrzenianie grzyba odbywa się głównie za pośrednictwem ogłodków, które przenoszą zarodniki konidialne na zdrowe drzewa podczas żeru uzupełniającego na młodych pędach wiązu. Konidia kiełkują, strzępki rostowe wnikają do naczyń i rozwijają się w grzybnię wytwarzającą konidia wtórne, unoszone z prądem soków do różnych części koron. Grzyb powodujący holenderską chorobę wiązu rzadko wytwarza stadium workowe.

Warunki sprzyjające. Podatność wiązu na tę chorobę zwiększają zaburzenia w bilansie wodnym drzew. Ponadto stwierdzono różną odporność wrodzoną wiązów. W Polsce nieco słabiej porażany jest wiąz szypułkowy.

Zwalczanie choroby polega przede wszystkim na ograniczaniu liczebności ogłodków, na usuwaniu i niszczeniu obumarłych i chorych drzew. Istnieje również możliwość leczenia drzew fungicydami systemicznymi, lecz zabieg taki jest trudny i kosztowny, a tym samym może być uzasadniony tylko w stosunku do szczególnie cennych okazów drzew.